Penicylina to pierwszy odkryty przez człowieka antybiotyk. Sposób w jaki działa jest na tyle tajemniczy, że jej pełną zasadę działania odkryto stosunkowo niedawno. Mimo to, stosowana jest już prawie wiek.
Pierwsze wzmianki o penicylinie
Na pierwszy ślad penicyliny natrafił francuz Ernest Duchesne. Stwierdził istnienie takich substancji, które byłyby w stanie hamować rozwój niektórych bakterii chorobotwórczych. W 1897 roku, swoje odkrycie naukowe zapisał w rozprawie pod tytułem „Antagonizm między pleśniami i mikrobami”. Niestety, temat ten został w tamtym okresie zagrzebany.
Za pierwszego wynalazcę penicyliny uznaje się znanego ze swych prac nad szczepionką na tyfus Aleksandra Fleminga urodzonego 6 sierpnia 1881 roku w Lochfield. Był to człowiek o odpowiednim wykształceniu, uczęszczającego za dziecka w Loundoun Moor School, Darvel School i Kilmarnock Academy.
Następnie – w Londynie – ukończył politechnikę. W 1901 roku jego budżet na przyszłe działania nagle wzrósł – otrzymał spadek po zamożnym rodzicu. Rozpoczął studia medyczne. Miał aspiracje do zostania chirurgiem. Bakteriologią zainteresował się przez znajomych, którzy namówili go by rozpoczął pracę w grupie badawczej Almrotha Wrighta. Podczas I wojny światowej jako kapitan Korpusu Medycznego Brytyjskiej Armii Królewskiej dostrzegł, że wielu żołnierzy umiera nie od bezpośredniej walki, ale z powodu zakażeń, których nie udawało się wyleczyć. Po wojnie pracował w Szpitalu Świętej Marii.
28 września 1928 roku, Fleming na trop penicyliny natrafił ponoć przypadkowo – dostrzegł pleśń na płytce z hodowlą bakterii, którą pozostawił przez przypadek samą na kilka dni. Ze względu na zanik bakterii wokół pleśni stwierdził, że grzyby pleśni wydzielają substancję hamującą wzrost bakterii. Pomimo tego, że Flemingowi nie udało się wtedy otrzymać substancji czynnej, oraz nie miał pieniędzy na opatentowanie i dalsze badania, powstały lekarstwa na bazie… pleśni. Nie zostały one jednak uznane za potężne antybiotyki, były również dostępne w małych ilościach.
Jak powstała penicylina?
Dopiero 11 lat później, w Oksfordzie wraz z Ernstem Borisem Chainem i Howardem Walterem Floreyem wyilozowano samodzielną substancję czynną. Rok później rozpoczęto produkcję antybiotyku właściwego. Antybiotyk trafił do kanonu niezbędnych medykamentów już 2 lata później, w 1942 roku. Został wyprodukowany przez amerykańską firmę farmaceutyczną Commercial Solvents Corporation. Znalazł zastosowanie podczas II wojny światowej.
W 1945 roku, tych troje panów, którzy tak przyczynili się do powstania penicyliny, zostali uhonorowani jednym z najwyższych oznaczeń – Nagrodą Nobla. Fleming, główny odkrywca penicyliny, zmarł na zawał serca 11 marca 1955 roku. Został pochowany w Katedrze Św. Pawła.
Penicylina, kojarzona dziś głównie z anginą oraz zapaleniem ucha, nie jest doskonałym antybiotykiem na wszystko. Na przestrzeni lat bakterie ewoluowały – wiele dawnych bakterii uodporniło się na lekarstwa wynalezione przez człowieka. Penicylina jest praktycznie nietoksyczna, nie da się jej przedawkować. Należy pamiętać jednak, by stosować się do zaleceń lekarza i o tym, że… lepiej zapobiegać niż leczyć.