Na rozwód decyduje się coraz więcej par – na prawne rozwiązanie małżeństwa decyduje się już około 1/3 związków. Z pewnością takie decyzje nie są łatwe i wiąże się nimi szereg negatywnych emocji, które tym bardziej mogą utrudnić rzeczowe przeprowadzenie rozwodu. Warto uporządkować potrzebne informacje prawne.
Czym jest rozwód?
Definicyjnie rozwód jest sądowym rozwiązaniem małżeństwa. Podstawowym aktem prawnym, który jest podstawą orzekania przez sąd o ustaniu małżeństwa jest Ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku z pozn.zm Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dział IV Ustanie małżeństwa.
Zgodnie z Ustawą, Sąd orzeka rozwód wówczas, kiedy nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia (ustanie więzi fizycznej, uczuciowej i gospodarczej).
Ustanie małżeństwa, czyli rozwód sąd rozwiązuje małżeństwo na wniosek (pozew) jednej ze stron. Rozwód może być orzeczony:
- bez orzekania o winie
- z orzekaniem o winie
Konsekwencje orzeczenia (o winie lub bez winy) mają znaczenie dla np. alimentacji małżonka, który nie przyczynił się do rozpadu związku małżeńskiego.
Jak przebiega proces rozwodowy?
Jak sama nazwa wskazuje, uzyskanie rozwodu jest procesem, czyli sekwencją zdarzeń procesowych, które prowadzą do sądowego orzeczenia o ustaniu małżeństwa. Składa się on z kilku etapów, których częstotliwość oraz ilość, a także rozłożenie w czasie jest uzależniona od wielu składowych, m.in. obopólnej zgody małżonków na ustanie małżeństwa, ustalenie obowiązków wobec małoletnich dzieci (jeżeli one są), podział majątku (może być dokonywany odrębnie), ustalanie winy.
Rozwody z orzekaniem o winie trwają zazwyczaj dłużej, gdyż oznaczają konieczność powołania i przesłuchania wielu świadków oraz dowodów procesowych.
Przebieg procesu rozwodowego:
- Złożenie pozwu (ustawowa opłata wynosi 600 zł, można uzyskać zwolnienie z kosztów sądowych),
- Postępowanie rozwodowe, w którym sąd ma za zadanie ustalić, czy ustała więź małżeńska oraz w przypadku orzekania o winie – która ze stron ponosi winę za całkowity rozkład małżeństwa. Postępowanie sądowe może trwać krótko, gdy obydwoje małżonkowie zgodnie potwierdzają i mogą udowodnić, że więź ustała definitywnie w znacznym odstępie czasowym (np. prowadzą odrębne gospodarstwa domowe). Postępowanie znacznie wydłuża się, gdy jedna ze stron nie wyraża zgody na rozwiązanie małżeństwa lub nie zgadza się z orzekaniem o winie lub o nią wnosi. Wówczas sąd przesłuchuje świadków oraz analizuje materiał dowodowy, mając na celu ustalenie winnego rozpadu małżeństwa.
- Sąd może uznać, że więź małżeństwa nie została całkowicie przerwana, a na rozwodzie poniosą uszczerbek małoletnie dzieci. W takim przypadku sąd ma prawo skierować małżonków na mediacje rodzinne. Mediacje rodzinne pomagają również w dojściu do porozumienia pary w zakresie wysokości alimentacji oraz ustaleniu opieki nad małoletnimi dziećmi.
- Po przesłuchaniu świadków oraz analizie dostarczonych dowodów sąd orzeka o ustaniu małżeństwa poprzez ustne orzeczenie rozwodu oraz podanie jego przyczyn.
- Na pisemny wniosek strony lub odrębne wnioski obu stron (w terminie 7 dni od ogłoszenia sentencji wyroku), sąd jest zobowiązany do przekazania pisemnego uzasadnienia orzeczenia o rozwodzie. Jeżeli strony lub strona tego nie zrobią w tym terminie, wyrok uprawomocnia się.
- W przypadku złożenia wniosku o uzasadnienie, strony lub strona, które nie zgadzają się z orzeczeniem sądowym mają prawo (w ciągu 2 tygodni od otrzymania pisemnego orzeczenia z uzasadnieniem) złożyć apelację.
- Proces apelacyjny sądu II instancji rozpoczyna w pewnym sensie cały proces rozwodowy od początku, w trakcie którego jeszcze raz analizowane są wszystkie przesłanki rozwodu, ze szczególnym tych, które zdaniem ze stron miały kluczowe znaczenie procesowe.
- Wyrok sądu II instancji kończy proces sądowy i jego postanowienie jest obligatoryjne.
Procesy rozwodowe mogą trwać latami, szczególnie te, które są orzekane o winie i dodatkowo, od wyroków sądowych są wnoszone apelacje. Stąd na czas procesu sądowego strona może wnosić o zabezpieczenie alimentacyjne, zanim sąd nie ustali o wysokości alimentów (na małoletnie dzieci lub jedno z małżonków).
Rozwód z podziałem majątku lub bez podziału
Proces rozwodowy może być na wniosek stron lub strony z jednoczesnym podziałem majątku lub bez podziału (wówczas sądowego podziału majątku dokonuje się w ramach odrębnego procesu sądowego lub odrębnej umowy notarialnej). Proces rozwodowy z podziałem majątku znacznie wydłuża cały proces rozwodowy.
Czy potrzebny jest adwokat?
Obecność adwokata nie jest obowiązkowa, lecz wiele osób korzysta z tej możliwości, by ułatwić sobie poruszanie się w gąszczu przepisów prawnych. Co ważne, adwokat zwraca szczególną uwagę na dotrzymywanie obligatoryjnych terminów pism procesowych.
Na wniosek strony, sąd może orzekać w sentencji również o zwrocie kosztów procesowych dla jednej ze stron, lecz w maksymalnie określonej wysokości. Nie jest wiec prawdą, że strona przegrana (uznana za winną rozpadowi związku) poniesie wszystkie koszty zastępstwa procesowego.
Zobacz także: https://kobietaiuroda.pl/podzial-majatku-po-rozwodzie-co-musisz-na-ten-temat-wiedziec/